آهای گنج یاب، فلزیاب، عتیقه! - وبلاگ تورهای استانبول

به گزارش وبلاگ تورهای استانبول، تهران (پانا) - داستانِ تبلیغ برای گنج یاب، فلزیاب و موارد مشابهش در فضای مجازی درست شبیه همان فریادهای دوره گرد محلی است که وقت و بی وقت در بلندگوی دستی اش فریاد می زد آهای خونه دار و بچه دار، زنبیل رو بردار و بیار.

به گزارش ایسنا، باور ندارید، با جست وجوی کوتاهی با کلمات کلیدیِ گنج، فلزیاب یا عتیقه در فضای مجازی به خصوص اینستاگرام نتیجه را آنالیز کنید؛ انگار در جهان فریاد می زنند تاریخِ کشور را می فروشیم.

داستانِ این روزها فقط خرید و فروش دستگاه فلزیاب نیست، حالا که بی حوصلگی مُدِ این روزهای کرونایی شده و فعالیت و کسب و کار در فضای مجازی رونقِ بیشتری دارد، قطعا راه برای تبلیغات هم در این فضا هموارتر شده است. از تبلیغات بجا برای گذران زندگی که بگذریم، تبلیغاتِ غیرمجازی که به خرید و فروشِ آلاتِ کشفِ گنج در این فضا به وفور به چشم می آید و هر روز بیشتر از دیروز مشتری های خاص خود را جذب می نماید، دل نگرانی های زیادی را برای فعالان حوزه میراث فرهنگی به همراه داشته است.

راهِ هموار و رشدِ به سرعتِ فعالیتِ صفحه های مجازی را که به راحتی در این زمینه وارد می شوند می توان به چشم دید، اما به نظر می رسد سهمِ این راه در جلوگیری از این دست فعالیت ها با توجه به قوانین موجود برای متولیانِ میراثی آن قدر کم است که دل شان به قوانینِ ناقصِ این حوزه خوش است و فقط نسبت به اجرای قانونی در این زمینه تاکید دارند.

بنابراین احتیاج به تشدیدِ نظارت های کمرنگِ میراث فرهنگی طبق تعریفی که در صدور مجوز برای خرید و فروش این نوع دستگاه ها در ضوابط خود دارند، به شدت احساس می گردد؛ هر چند اخبار منتشرشده در طول چند ماه گذشته از وجود این نظارت ها خبر می دهند، نظارت هایی که رفتارها در سطح جامعه و فضای مجازی آن را کمتر نشان می دهد.

با این وجود هنوز صفحه های فعالی هستند که قطعا باید نظارت های بیشتری روی آن ها انجام گردد. روی صفحه هایی که یکی نقطه زن صوتیِ تصویری از سکه های قدیمی می فروشد، یکی ردیاب شعاع زن، یکی فلزیاب تصویری، یکی روش های حدس را شرح می دهد، یکی بهترین روش تخریب پلمب و یکی روش تعیین اصالت شیء و دیگری که تعداد فالوئرهایش از چندهزار گذشته، با انتشار فیلم، شخص پتک به دستی را نشان می دهد که در حال کوبیدن به بدنه سنگی است و می نویسد برش سنگ که می گیم یعنی این و نکته جالب ترش تاکید اغلب این صفحات بر این جمله است؛ مواظب کلاهبرداران باشید!

بارزترین این اتفاق را همین چند ماه قبل رسانه ها منتشر کردند از فعالیتِ شخصی که با انتخابِ نامِ یکی از کارآگاه های تخیلی بلژیکی برای خود در فضای مجازی، نه تنها دنبال نمایندگان زیادی برای صفحه اش جمع نموده که با برگزاری کلاس های حضوری در روزهای کرونایی چگونگی کشف گنج و درآوردن آن و دیگر موارد مربوط به این اتفاق را آموزش می دهد، البته هر چند یگان حفاظت میراث فرهنگی برای مدتی اعلام می نماید که او تحت تعقیب است، اما نکته جالب توجه فعالیت ادامه دار او در این فضاست آن هم در حالی که متولیانِ میراثی همچنان نسبت به نظارت شدید روی این نوع صفحه ها تاکید دارند.

اما به نظر می رسد قوانین هنوز در این شرایط یکی هستند و همه آن ها در حال اجرایی شدن سفت و سخت و دقیق!

فلزیاب را فقط قاچاقچیان آثار تاریخی استفاده نمی نمایند

ابراهیم شقاقی - مدیرکل حقوقی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی - می گوید: در قانون ضرورت اخذ مجوز برای ساخت، خرید و فروش، نگهداری، تبلیغ و استفاده از دستگاه فلزیاب مصوب مجلس شورای اسلامی تاکید و تایید شده که هر گونه صدور مجوز برای واردات، ساخت، تبلیغ، حمل، نگهداری و خرید و فروش و استفاده دستگاه فلزیاب باید از سوی سازمان میراث فرهنگی (در گذشته) و وزارت میراث فرهنگی (کنونی) صادر گردد.

او با اشاره به این که هیات وزیران در 16 اردیبهشت 1382 آیین نامه ای اجرایی برای این اتفاق وضع نموده و به سازمان وقت میراث فرهنگی ابلاغ نموده است، ادامه می دهد: در ماده یک آن آیین نامه اجرایی به صورت تعیین گفته شده که وزارت صنایع و معادن مکلف است تا ضوابط اعلام شده از سوی سازمان میراث کشور را به هنگام ثبت اعلامیه تاسیس به متقاضیانِ ساخت دستگاه های فلزیاب (از نظر ساختی داخلی) ابلاغ کند. ضابطه هایی در این زمینه وجود دارد که وزارت صنایع باید آن ها را ابلاغ و در چارچوب آن ها اقدام کند. از سوی دیگر صدور پروانه بهره برداری برای واحدها منوط به موافقت سازمان میراث است که در ماده دو آیین نامه اجرایی نیز تاکید شده تا خرید، خروج، نگهداری و استفاده از دستگاه های فلزیاب منوط به اخذ مجوز از میراث فرهنگی است.

او اما فرایندِ نظارت و اجرای این قوانین را این طور شرح می دهد: این آیین نامه دستورالعملی در حدود 15 سال قبل، با موضوعیت دستورالعمل اجرای آیین نامه اجرایی تصویب و در آن تعیین شد که متولی واحد مربوط در سازمان میراث برای اجرای آن ها یگان حفاظت سازمان (وقت) است، البته آن دستورالعمل قدیمی است و بعضی موارد در آن دیده نشده است و اکنون در دستور کارِ اداره کل حقوقی برای تدوین و به روزرسانی قرار گرفته است.

شقاقی با اشاره به فرایند به روزرسانی این قوانین، از دریافت پیشنهاد از یگان حفاظت برای تکمیل قوانین در این آیین نامه خبر می دهد و می افزاید: پس از آن براساس دستورالعمل نهایی و با ابلاغ وزیر اعلام می گردد و در ادامه یگان حفاظت متولی اجرایی کردن آن قوانین است که تا کنون نیز اجرا شده اند.

او از ضبط و مصادره تعداد زیادی فلزیاب کشف شده از خرید و فروش های غیرمجاز و حفاران آثار تاریخی خبر می دهد و می گوید: اکنون باید به فکر چگونگی استفاده از ان ها باشیم، در عین این که نمی توان جلو فراوری آن ها را گرفت. انجام این کار درست مانند این است که جلو فراوری کارد و چاقو را در کشور بگیریم و بگوییم این ابزارآلات باعث کشتن افراد در کشور می گردد، در حالی که باید توجه کرد احتیاجمندی کشور در دستگاه هایی مانند وزارت دفاع، وزارت راه و حتی کارخانه های فراوریی بالاست.

او با تاکید بر این که مجوز ارائه دستگاه فلزیاب به اشخاص و دستگاه ها توسط میراث فرهنگی صادر می گردد، بیان می نماید: با این وجود تبلیغ فلزیاب کاری غیرقانونی است که میراث فرهنگی جلو آن را می گیرد.

وی همچنین درباره عملکرد یگان حفاظت میراث فرهنگی نسبت به رفتار شخصی با نام مستعار پوآرو در فضای مجازی در چند ماه گذشته، از ورود یگان میراث فرهنگی در این زمینه و انجام اقدامات قضایی خبر می دهد، اما درباره رفتار ادامه دار این شخص در فضای مجازی تاکید می نماید این رفتار قطعا پیگیری و با آن برخورد قضایی مناسب می گردد.

مدیر کل حقوقی وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه همچنین از ابلاغیه وزیر میراث فرهنگی به یگان حفاظت در یکی دو سال گذشته خبر می دهد که در آن تاکید شده یگان نیز با قوه قضاییه تعامل نموده تا در فضای مجازی این فرایند آنالیز گردد و نه تنها تبلیغ فلزیاب در فضای مجازی جرم علیه میراث در نظر گرفته گردد، بلکه یگان حفاظت وزارتخانه میراث فرهنگی این اختیار را پیدا نموده تا با هماهنگی پلیس فتا نسبت به مسدود کردن چنین صفحه هایی اقدام کند.

او حساسیت های ایجادشده در کشور نسبت به میراث فرهنگی را بسیار خوب ارزیابی می نماید و ادامه می دهد: باید به این نکته نیز توجه کرد که بسیاری از صنایع و کارخانجات احتیاجمند این دستگاه هستند، مثلا اگر این دستگاه نباشد ممکن است وقتی بیسکویت گاز می زنید، داخل آن براده آهن باشد.

شقاقی دستگاه هایی مانند فرودگاه ها، سازمان آب، وزارت راه و دستگاه های قضایی را از جمله نهادهایی می داند که لازمه کارشان استفاده از دستگاه فلزیاب است و تاکید می نماید: باید این دستگاه به گونه ای وارد چرخه استفاده گردد که مطمئن شویم در چرخه معیوب قرار نگرفته و از آن استفاده غیرمجاز نمی گردد.

قوانینی که از ابتدا برای فعالیت فلزیاب تصویب شدند

هیات وزیران اواخر اردیبهشت سال 82 به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، ماده واحده قانونی را به تصویب رساند که بر اساس آن، ضرورت اخذ مجوز برای ساخت، خرید و فروش، نگهداری، تبلیغ و استفاده از دستگاه فلزیاب تشریح شد. در آن موقع، وزارت صنایع و معادن مکلف شد ضوابط اعلام شده از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور را هنگام ثبت اعلامیه تاسیس، به متقاضیان ساخت دستگاه های فلزیاب ابلاغ کند. در خاتمه این بند آمده بود که صدور پروانه بهره برداری برای این واحدها منوط به موافقت سازمان میراث فرهنگی کشور خواهد بود.

21 خرداد 1386، تبلیغ فلزیاب ممنوع شد؛ علیرضا کریمی ـ مدیرکل دفتر تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ با اعلام ممنوعیت تبلیغ دستگاه های فلزیاب بدون اخذ مجوز قانونی گفت: بر اساس آیین نامه اجرایی قانون ضرورت اخذ مجوز برای ساخت، خرید و فروش، نگهداری، تبلیغ و استفاده از دستگاه فلزیاب، تبلیغ دستگاه های فلزیاب به وسیله رسانه های عمومی، مطبوعات، چاپ و نشر پوستر و سایر روش های تبلیغاتی فقط با مجوز سازمان میراث فرهنگی کشور امکان پذیر است.

هفت سال بعد یعنی 24 خرداد 1393 محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی سازمان وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - گفت دستگاه های مسوول پیش نویس قوانین چگونگی برخورد با فلزیاب را تهیه نموده اند و قرار است تا چندماه دیگر اعلام گردد. در این پیش نویس تعیین شد که دستگاه های انتظامی و امنیتی چگونه باید با این پدیده برخورد نمایند، حتی مطالعاتی نیز برای برخورد کشورهای دیگر با این پدیده اجرا شده است.

18 اسفند همان سال، سرهنگ پاسدار محمد کربلایی حریری - فرمانده وقت یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - قوانین فلزیاب و جرایم مرتبط با حفاری غیرمجاز را در 21 بند گفت.

24 آبان 1395، ششمین کارگروه اجرایی قانون فلزیاب برای کنترل بیشتر در خرید و فروش این وسیله با حضور دستگاه های مختلف برگزار گردید که سردار امیر رحمت الهی - فرمانده یگان حفاظت - با اشاره به اهمیت برطرف موانع موجود در اجرای دقیق آیین نامه اجرایی قانون ضرورتِ دریافت مجوز ساخت، خرید و فروش، نگهداری، تبلیغ و استفاده دستگاه های فلزیاب، بر لزوم تهیه اساسنامه تیپ شرکت های فعال در زمینه انواع فلزیاب، تهیه و تدوین دستورالعمل، شرایط و فرآیند صدور و لغو مجوز دستگاه فلزیاب، جلوگیری از چاپ آگهی های غیرمجاز فلزیاب در چاپخانه ها، تشدید فیلترینگ پیامک ها و سایت های اینترنتی غیرمجاز تبلیغات فلزیاب، ارسال احتیاجمندی های صنف های مجاز به سازمان، رعایت ضوابط سازمان میراث فرهنگی در زمان ثبت اعلامیه، تاسیس و صدور پروانه بهره برداری و جواز تاسیس از سوی متقاضیان ساخت دستگاه فلزیاب به عنوان راهکارهای اساسی برطرف موانع اجرایی آیین نامه مذکور تاکید نمود.

با وجود تصویب قوانین، برگزاری این نوع نشست ها و تهیه دستورالعمل هایی برای جلوگیری از فعالیت های غیرمجاز در حوزه خرید و فروش فلزیاب، نکته قابل توجه در این راستا را می توان استفاده دوجانبه از فضای مجازی برای میراث فرهنگی دانست؛ یکی در راه حفاظت از میراث کشور که در صورت تخریب یا هشدار برای تخریبِ آن نخستین خبرها معمولا از این دریچه منتشر می گردد و از سوی دیگر همین راستا به راهی برای آموزش چگونگی تخریب آثار تاریخی تبدیل شده است.

می توان شرایط کنونی در این زمینه در میراث فرهنگی را با این جمله به معنای دقیق تر نشان داد؛ میراث فرهنگی در این راه شیپور را از سر گشادش می زند، آن قدر که بی تفاوتی را برای حفاظت از این میراث زیادتر می نماید و تخریب هایش رو به افزایش می رود.