تورم 40 درصد هم فاجعه است! - وبلاگ تورهای استانبول

به گزارش وبلاگ تورهای استانبول، در روز های اخیر دولتی ها به اظهاراتی مثبت درباره شرایط مالی کشور پرداختند؛ آن هم در حالی که در سال 99 بیکاری و تورم افزایش یافته است و شاخص های مالی چشم انداز مثبتی از شرایط مالی کشور نشان نمی دهد.

به گزارش وبلاگ تورهای استانبول، افزایش 50 درصدی اقلام خوراکی فقط گوشه ای از واقعیات این روز های اقتصاد ایران است، با این حال حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان در جلسه ستاد هماهنگی مالی تاکید نموده است: با وجود فشار های بی سابقه تحریمی و آسیب های شیوع کرونا در اقتصاد کشور، شاخص های مالی فصل تابستان، علامت های امیدبخشی نشان داده است.

رئیس جمهور خاطرنشان نموده است: به دلیل سرمایه گذاری ها در تقویت و توسعه زیرساخت ها، اقتصاد کشور توانست در مقابل تکانه های شدید تحریمی مقاومت کند و پس از گذر از سال های سخت 97 و 98، در آستانه بازگشت به راستا ثبات و رشد قرار گیرد. البته شیوع کرونا شوک تازه ای به اقتصاد وارد کرد که نگذاشت آثار این بهبود برای مردم ملموس شود، ولی خوشبختانه در پی 9 ماه مقاومت در برابر ضربه مضاعف کرونا، اینک اقتصاد کشور مجددا در آستانه ثبات و رشد قرار گرفته است.

عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی هم در برنامه ای تلویزیونی اعلام نموده است که ابر تورم را کنترل نموده ایم. وی در شرح اما و اگر های تحقق تورم هدف گذاری شده توسط بانک مرکزی در امسال گفته است: بانک مرکزی هدف گذاری تورمی را براساس یک سری از متغیر ها انجام داده است و زمانی که این هدف گذاری انجام شد، نرخ دلار نیمایی 17 هزار تومان بود، با این حال هنوز پیش بینی می کنیم که در یک سال منتهی به خرداد 1400 که سرانجام دوره یک ساله هدف گذاری خواهد بود، بتوانیم به تورم 22 تا 24 درصدی نزدیک شویم.

این اظهارات موجب شد تا در تبادل نظر با مسعود دانشمند دبیر کل خانه اقتصاد ایران به ارزیابی اظهارات رئیس جمهور و رئیس بانک مرکزی بپردازیم.

دانشمند در این باره گفت: اول باید دید رشد مالی ناشی از چیست؟ رشد مالی ناشی از این است که فراوری ما افزایش پیدا بکند و ارزش مجموع فراوری ناخالص داخلی مان به نسبت مثلاً شش ماه قبل زیاد شود. ارزش مجموعه فراوری ناخالص داخلی مان به نسبت مثلاً شش ماه قبل اگر افزایش پیدا نموده باشد رشد مالی انجام شده است. فراوری ناخالص داخلی دو شرایط دارد: به قیمت های جاری یا به قیمت های ثابت. به قیمت های جاری، بله اگر حساب کنیم افزایش داشتیم. وقتی ما دلارمان را 26 هزار تومان کردیم و قیمت ها متناسب این 26 هزار تومان افزایش یافته است معلوم است ما افزایش داریم، مثلا فراوری ناخالص داخلی ما عدد (A) بوده این عدد (A) در پارسال این موقع که قیمت دلار 12 هزار تومان بوده می شود عدد (A) ضربدر 12 هزار تومان الان هم اگر همان عدد (A) را فراوری نموده باشیم ضربدر 26 هزار تومان بکنیم معلوم است که افزایش پیدا نموده است، چون قیمت دلار بالا رفته است. اما نفس فراوری ما همان عدد (A) است.

وی اضافه نمود: فراوری ناخالص ما کاهش پیدا نموده است. دلیل آن افزایش بیکاری است. اگر ما فراوری بکنیم طبیعتاً باید میزان اشتغال مان افزایش پیدا بکند. فراوری که بدون نیروی کار اتفاق نمی افتد؛ بنابراین اگر ما فراوریمان افزایش پیدا نموده و رشد مالی مان مثبت شده باشد پس باید اشتغال مان زیاد شده باشد، اما آمار نشان می دهد بیکاری زیاد شده است. پس این طور که رئیس جمهور می گویند نیست.

این اقتصاددان اعلام کرد: ما می آییم مقایسه می کنیم میان فراوری ناخالص داخلی پارسال و امسال. فرض کنید همان عدد (A) ضربدر مثلاً 11 هزار و 12 هزار تومانِ پارسال یک عددی می شود، بعد می گوییم امسال در مثلاً آخر آبان ماه یا شش ماه اول به نسبت سال گذشته همان عدد (A) یا عدد (A) منهای (B) فراوری ناخالص مان بوده است ضربدر 26 هزار تومان می کنیم عدد خالص این بیشتر از عدد پارسال بوده است. این یعنی رشد مالی پیدا کردن؟ نه، ما این را به عنوان رشد مالی قبول نداریم. ما می گوییم رشد مالی به قیمت های ثابت یا رشد مالی به قیمت های جاری. به قیمت های جاری این مفهوم را نمی رساند. باید به قیمت های ثابت بگیریم. فرض کنیم قیمت های ثابت ما از اول دوره آقای روحانی چه بوده نسبت به آن نگاه کنیم. وقتی دلار افزایش پیدا نموده است حالا این هم افزایش پیدا نموده است. همه را به آن قیمت پایه تبدیل بکنیم بعد ببینیم رشد مالی پیدا کردیم یا نه؟

تورم چهل درصدی فاجعه است

دانشمند درباره ادعای همتی درباره کنترل ابرتورم هم گفت: ما در اقتصاد از این حرف ها نمی زنیم، ابر تورم یعنی چه؟ تورم بالا، تورم 50 درصد، 60 درصد، 100 درصد، دو هزار درصد و تورم نیم درصد داریم. ابر مال کجاست دیگر؟ این که تعیین است تورم 40 درصد در یک اقتصاد فاجعه است. همین تورم 40 درصدی که خود مقامات رسمی به آن اذعان دارند این فاجعه است. اگر که 40 درصد تورم دارید و آمدید در بودجه امسال 25 درصد، حقوق و دستمزد ها را افزایش دادید 25 درصد نسبت به 40 درصد تورم، یعنی 15 درصد معیشت مردم دچار مشکل شده است.

وی اضافه نمود: کجا ما جلوی تورم را گرفتیم؟ تورم امری نسبی است. تورم معلول است و نه علت. تورم معلول مجموعه فعالیت ها و کنش های مالی است. نتیجه افزایش قیمت ها، بیکاری، عدم سرمایه گذاری در فراوری و عدم ثبات در قوانین می شود تورم. معنای ساده تورم هم این است که ما با یک مقدار تعیین پول، چه مقدار کالا های اساسی می توانیم بخریم. حالا این را مقایسه کنیم با سال گذشته، با همین مقدار پول چه مقدار کالا های اساسی می توانستیم بخریم. اگر میزان کالایی که الآن می خریم با همان مقدار پول بیش از سال گذشته است پس تورم منفی بوده یعنی مجموع قیمت ها کاهش پیدا نموده و ارزش پول ما بیشتر شده و قدرت خرید پول بیشتر شده است، اما اگر مثل الان کاهش پیدا نموده است یعنی نصف کالا های اساسی را امسال با همان مقدار پول می توانید بخرید تورم افزایش داشته است. یعنی کاهش قدرت خرید پول و این معنی تورم دارد.

دبیر کل خانه اقتصاد ایران ادامه داد: با توجه به این، بانک مرکزی جلوی کدام تورم را گرفته است؟ به نسبت کِی؟ اگر به نسبت سال اول حضور آقای روحانی نگاه بکنیم که معلوم است تورم فاجعه است. در هفت سال گذشته دولت آقای روحانی، به طور متوسط نزدیک به 200 درصد تورم داشتیم. حدوداً هر سال نزدیک به 30 درصد کمتر یا بیشتر تورم داشتیم که در مجموع می شود 200 درصد تورم. یعنی یک نفر که فرض کنید سال اول دولت آقای روحانی، یک میلیون تومان حقوق می گرفته الان بخواهد همان زندگی اول را داشته باشد باید حقوقش 200 برابر شده باشد که این امکان پذیر نیست. تورم روزبه روز بالا آمده است.

او اضافه نمود: وقتی می خواهند درباره تورم بحث نمایند می گویند تورم نقطه به نقطه، یعنی تورم را بر پایه ثابت نمی گیرند. تورم را در آذرماه امسال نسبت به آذرماه پارسال مقایسه می نمایند می بینند چه اتفاقی افتاده است. حالا ممکن است ما برنامه هایی بگذاریم که سرعت رشد تورم را کمی کاهش بدهیم. این بدین معنا نیست که تورم صفر شده است. معنایش این است که سرعت تورم را کاهش دادیم. یعنی اگر به طور متوسط در 9 ماهه اول سال، ماهی 5 درصد رشد تورمی داشتیم در ماه دهم نسبت به ماه پیش رشد تورم را 4.9 درصد کردیم. به عبارتی یک مقدار جلوی سرعت تورم را گرفتیم، ولی تورم هست. رئیس کل بانک مرکزی هم منظورش این است. به زبان ساده یعنی کاری کردند که جلوی سرعت رشد تورم را بگیرند.

راهکار کنترل تورم فقط فراوری است

این کارشناس اعلام کرد: راهکار اساسی تورم جز این که ما به فراوری بچسبیم نیست. فراوری موجب اشتغال می شود و باعث می شود درآمد دولت از محل فراوری افزایش پیدا بکند. همچنین درآمد خانوار ها از محل کار و واحد های فراوریی افزایش پیدا بکند. این افزایش درآمد یعنی چه؟ فرض کنید در یک خانواده پنج نفره، یک نفر کار می نماید پنج نفر هزینه می نمایند اگر ما اشتغال ایجاد کردیم و اشتغال زیاد شد از این خانوار پنج نفری، دو نفر کار می نمایند همان پنج نفر هزینه می نمایند. پس سطح درآمد خانوار افزایش پیدا می نماید. درآمد خانوار افزایش پیدا بکند رفاه شان بیشتر می شود. سفره شان وسیع تر می شود. وقتی رفاه خانوار بیشتر بشود می فرایند سراغ خرید های اضافی تر. یعنی اگر الان فقط مواد غذایی می خرند که زنده بمانند آن وقت غیر از مواد غذایی سراغ خرید های دیگر مانند پوشاک، کفش و لوازم زندگی بهتر می فرایند. این خرید ها باعث می شود تا چرخ اقتصاد فراوری و تجارت در کشور روان تر بچرخد. وقتی روان تر بچرخد آثار تورمی دارد و تورم کاهش پیدا می نماید.

وی اضافه نمود: بانک مرکزی مدیر بازار سرمایه بورس و مدیر بازار پولی است. بانک مرکزی کارش همین است که سیاست های پولی را اعمال کند. یعنی اگر در راستا فراوری قرار گرفتیم بانک مرکزی منابع بانک ها را در جهت فراوری راهنمایی بکند و به فراورینماینده ها تسهیلات بهتر با نرخ بهره کمتر بدهد. این ها را در جهت فراوری تشویق کند و فراوری را به نوعی از نظر بازار پولی مدیریت بکند که ضمن سرمایه ای که در بازار های فراوری می گذارد برگشت این سرمایه را به نظام بانکی تضمین کند تا این ها معوق نشود. مشکل ما این است که بانک ها پول را به واحد های فراوریی می دهند، اما این پول به نظام بانکی برنمی شود و نظام بانکی قفل می نماید. دیگر پولی ندارد که مجدداً وام بدهد یا هزینه های جاری خودش را دربیاورد و سود صاحبان سرمایه را هم پرداخت کند. بانک مرکزی باید تدبیر جدیدی اتخاذ بکند تا بتواند به واحد های فراوریی سرمایه تزریق بکند و بر این سرمایه نظارت بکند که در جهت فراوری مصرف شود و عیناً برشود به نظام بانکی. تا این چرخه تسهیلات و برگشت تسهیلات و سیستم فراوری مملکت راه بیفتد.

وی در ادامه گفت: بانک مرکزی با این کار ها می تواند فراوری را افزایش بدهد. وقتی واحد های فراوریی که باید 100 هزار واحد در سال فراوری نمایند سالی 30 هزار فراوری پیدا می نمایند قیمت تمام شده شان بالا می رود. اما اگر ما بتوانیم به این واحد های فراوریی یاری بکنیم که صد هزار واحد فراوری بنمایند قیمت تمام شده شان، پایین می آید. کاهش قیمت تمام شده، حفظ نیروی کار و ارزش مزد نیروی کار باعث می شود تا تورم کاهش پیدا بکند.