دلیل، علل و درمان کشیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو
به گزارش وبلاگ تورهای استانبول، کشیدگی رباط (sprain) در واقع کشیدگی یا پارگی رباط است. رباط ها بندهای سختی از جنس بافت فیبروز است که دو استخوان را به مفصل متصل می نماید. بیش ترین نوع کشیدگی رباط ها در مچ پا رخ می دهد.
رباط چیست؟
رباط ها رشته های کوچک از بافت های فیبروزی انعطاف پذیر و در عین حال سختی هستند که باعث اتصال استخوان ها به بدن می شوند. رباط ها بیش تر استخوان های بدن را به هم متصل می نمایند. عملکرد رباط در نهایت باعث می شود که که مقدار حرکت بین استخوان ها به شکل خاصی محدود شود.کشیدگی رباط چیست؟
کشیدگی رباط (sprain) در واقع کشیدگی یا پارگی رباط است. رباط ها بندهای سختی از جنس بافت فیبروز است که دو استخوان را به مفصل متصل می نماید. بیش ترین نوع کشیدگی رباط ها در مچ پا رخ می دهد.درمان های اولیه شامل استراحت، گذاشتن یخ، کمپرس و بالابردن منطقه آسیب دیده است. کشیدگی رباط در موارد خفیف با موفقیت در خانه قابل درمان است.
اما در موارد شدیدتر کشیدگی رباط ها، برای اصلاح پارگی رباط ها از جراحی یاری گرفته می شود.
تفاوت کشیدگی رباط ها و کشیدگی ماهیچه ای (strain) این است که در کشیدگی رباطی، بندی که دو استخوان را به هم متصل می نماید دچار آسیب دیدگی می شود. اما در کشیدگی ماهیچه ای یک عضله و یا بافتی که عضله را به استخوان متصل می نماید دچار آسیب دیدگی می شود.
سه حرکت اصلی وجود دارد که بر رباط های صلیبی قدامی و خلفی فشار وارد می سازد، این حرکات عبارتند از:
* پیچش رباط زانو
* کشیدگی و باز شدن بیش از حد رباط زانو
* حرکت ساق پا بر روی استخوان ران
هنگامی که شدت هر یک از این حرکات (و یا ترکیبی از آنها) بیش از حد و فراتر از تحمل رباط های صلیبی قدامی و خلفی باشد، ممکن است پارگی رباط های صلیبی قدامی و خلفی رخ دهد. از میان این حرکات، چرخیدن زانو شایع ترین علت درد زانو و پارگی رباط های صلیبی قدامی و خلفی است.
علت ها و عوامل آسیب رباط صلیبی قدامی
پارگی رباط صلیبی قدامی اغلب در ورزش های پربرخورد و یا ورزش هایی رخ می دهد که احتیاج به تغییر جهت سریع (چرخش) دارند. این ورزش ها عبارتند از: فوتبال، نت بال، بسکتبال و اسکی در سراشیبی سبک. مکانیسم معمول آسیب برای پارگی رباط صلیبی قدامی، یک حرکت پیچش (تغییر جهت) هنگام تحمل وزن بدن، به ویژه هنگام فرود آمدن از پرش و یا تصادف است که زانو را مجبور به خم شدن در خلاف جهت می نماید. (مانند سقوط بازیکن بر قسمت خارجی زانو). گاهی اوقات آسیب رباط صلیبی قدامی ممکن است در طی کاهش سرعت ناگهانی در هنگام دویدن رخ دهد.علت ها و عوامل پارگی رباط صلیبی خلفی
پارگی رباط صلیبی خلفی اغلب در ورزش های پربرخورد یا ورزش هایی رخ می دهد که احتیاج به تغییر جهت سریع دارند. این ورزش ها عبارتند از: فوتبال، نت بال، بسکتبال و اسکی بر سراشیبی. مکانیسم معمول آسیب پارگی رباط صلیبی خلفی، ناشی از یک نیروی اتساع و باز شدن شدید است (به عنوان مثال هنگامی که یک بازیکن با جلوی زانو به زمین می خورد و باعث راست شدن بیش از حد زانو و رباط زانو می شود) و یا به علت یک ضربه مستقیم به جلوی استخوان ساق پا در حالی که رباط زانو در موقعیت خمیده واقع شده است. گاهی اوقات پارگی رباط صلیبی خلفی ممکن است درطی حرکت چرخش زانو، به خصوص هنگام فرود آمدن از پرش رخ دهد.علائم کشیدگی رباط
علائم و نشانه ها بسته به شدت آسیب بسیار متفاوت بوده و شامل:* درد
* ورم
* کبودی
* محدود شدن توان حرکتی در منطقه آسیب دیده
* شنیدن و احساس ترکیدگی در مفصل در زمان آسیب دیدگی
چه زمانی برای کشیدگی رباط باید به پزشک مراجعه کرد؟
کشیدگی رباطی در موارد خفیف در خانه درمان می شود. اما جراحتی که باعث کشیدگی رباط می شود، می تواند منجر به آسیب های جدی تر همانند شکستگی می شود. در صورت تجربه موارد زیر، حتماً به پزشک مراجعه کنید:* نداشتن توان حرکتی و یا تحمل نکردن فشار وزن روی مفصل آسیب دیده
* احساس درد مستقیم روی استخوان های مفصل آسیب دیده
* احساس بی حسی در هر بخش از منطقه آسیب دیده
علت کشیدگی رباط
کشیدگی رباط زمانی رخ می دهد که به علت وارد آمدن فشار و استرس زیاد به مفصل رباط بیش از حد کشیده و یا پاره می شود. کشیدگی رباط معمولاً در شرایط زیر رخ می دهد:مچ پا: پیاده روی یا ورزش کردن روی یک سطح ناهموار و یا فرود نادرست بعد از پریدن
زانو: چرخیدن حول محول مفصل زانو در یک فعالیت ورزشی
مچ دست: افتادن روی دست یا بیش از حد کشیده شدن مچ دست
انگشت شست دست: آسیب و جراحت در حین انجام اسکی و یا بیش از حد کشیده شدن در انجام حرکات ورزشی مانند تنیس
بچه ها منطقه ها بافتی نرم تری به نام پلاک رشد (growth plates) در نزدیکی انتهای استخوان های خود دارند. رباط های اطراف مفصل غالباً قوی تر از پلاک های رشد هستند و به همین علت بچه ها بیش تر از کشیدگی رباط به شکستگی استخوان دچار می شوند.
عوامل خطر ساز که باعث کشیدگی رباط می شوند
عواملی که فرد را مستعد کشیدگی رباط می نماید، شامل:شرایط محیطی: سطوح ناهموار یا لیز فرد را بیش تر مستعد آسیب و جراحت می نماید
خستگی: اگر عضلات خسته باشند به خوبی قادر به حمایت از مفاصل نخواهند بود. زمانی که فرد خسته باشد، احتمال تسلیم شدنش در برابر نیروهای ناشی از فشار به مفصل بیش تر خواهد شد.
تجهیزات ضعیف و بد: اگر فرد از تجهیزات ورزشی نامناسب استفاده کند و یا برای مثال از کفش ورزشی غیر استاندارد استفاده کند، خطر بروز کشیدگی رباط بیش تر خواهد شد.
پیشگیری از کشیدگی رباط
انجام فعالیت های منظم ورزشی، روی آوردن به بدنسازی و فیتنس و یا انجام فعالیت های کاری به عنوان بخشی از برنامه فعالیت روزانه فیزیکی تا حد زیادی یاری می نماید تا خطر آسیب دیدگی رباط کم تر شود. هدف ورزش کردن را رسیدن به تناسب اندام قرار ندهید. بلکه سعی کنید روی فرم مناسب بدنی باشید تا ورزش کنید. اگر از نظر شغلی احتمال آسیب دیدگی فرد زیاد باشد، آمادگی بدنی و انجام مرتب حرکات به پیشگیری از بروز آسیب یاری می نماید.در دراز مدت با انجام فعالیت های ورزشی می توان عضلات اطراف مفصل را هم تقویت کرد. با مشورت با پزشک خود، برترین و مناسب ترین حرکت ورزشی را انتخاب کنید. بعلاوه برای محافظت و تقویت عضلات و مفاصل باید از کفش های ورزشی مناسب استفاده کرد.
تشخیص کشیدگی رباط
در جریان معاینه فیزیکی، پزشک تورم و نقاط تحریک پذیر را آنالیز خواهد نمود. مکان و شدت درد به تشخیص مقدار و نوع آسیب یاری می نماید.رادیولوژی اشعه ایکس به تشخیص شکستگی و یا دیگر آسیب های استخوانی به عنوان منبع مشکل یاری می نماید. ام آر آی هم تا حدود زیادی به تشخیص شدت آسیب یاری می نماید.
درمان کشیدگی رباط
برای خود درمانی کشیدگی رباط باید روش RICE یعنی استراحت (rest)، یخ (ice)، کمپرس (compression) و افزایش ارتفاع (elevation) را در پیش گرفت.استراحت: از انجام فعالیت هایی که باعث بروز درد، تورم و یا احساس ناراحتی می شوند، به شدت پرهیز کنید. اما انجام تمام فعالیت های فیزیکی را متوقف نکنید.
یخ: فوراً روی منطقه آسیب دیده یخ بگذارید. از پک های یخ و یا قطعات یخ غوطه ور در آب بهره ببرید. هر بار 15 تا 20 دقیقه یخ را روی منطقه آسیب دیده قرار داده و این کار را هر دو یا سه ساعت در چند روز اول بعد از آسیب دیدگی ادامه دهید
کمپرس: برای یاری به توقف تورم، منطقه آسیب دیده را با بانداژ الاستیکی محکم ببندید این کار ورم را متوقف می نماید. پانسمان را محکم انجام ندهید، چرا که این کار جریان خون را مختل خواهد نمود . در صورتی که درد افزایش پیدا کرد، بانداژ را شل کنید.
بالا نگه داشتن منطقه آسیب دیده: منطقه ای از بدن که دچار ضرب دیدگی شده است را به خصوص در شب بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. با این کار جاذبه یاری می نماید تا ورم کاهش پیدا کند.
داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن تا حدود زیادی یاری نماینده خواهند بود. بعد از دو هفته ابتدایی، به آهستگی استفاده از منطقه آسیب دیده را آغاز کنید. منطقه آسیب دیده باید بهبود نسبی و رو به جلویی پیدا نموده باشد که توان تحمل وزن بدن و حرکت کردن بدون درد را داشته باشد . ریکاوری گاهی روزها و در مواردی ماه ها طول خواهد کشید.
فیزیوتراپی به بیمار یاری می نماید تا به حداکثر ثبات و قدرت بدنی برسد. گاهی پزشک از فرد قصد دارد که منطقه آسیب دیده را با اتل یا بریس ثابت نگه دارد. برای برخی از جراحت ها، مانند پارگی رباط ها، جراحی توصیه می شود.
آیا می دانید پارگی رباط صلیبی بدون جراحی قابل درمان است؟
زانو بزرگترین و پیچیده ترین مفصل در بدن انسان است.علاوه بر این، مفصل زانو نقش حیاتی در حرکت های بدن دارد. رباط های زانو استخوان ران را به استخوان های پایین پا متصل می نمایند. پارگی رباط زانو یا کشیدگی آن در نتیجه انجام فعالیت های ورزشی مسئله ای عادی محسوب می شود.ورزشکارانی که فعالیت های ورزشی دارای برخورد مستقیم همانند فوتبال انجام می دهند،به احتمال بیشتر با این نوع از آسیب دیدگی در ناحیه رباط پا روبرو می شوند. و بیشتر دچار پارگی رباط صلیبی زانو می شوند.پارگی رباط چیست؟
آسیب رباطی در میان قهرمانان رشته های ورزشی مختلف بسیار شایع بوده و در هر کدام از مفاصل بدن می تواند رخ دهد. مفصل مچ پا و زانو معمولاً آسیب پذیر تر هستند، اما به خصوص در هنگام انجام حرکات ورزشی بیش تر آسیب می بینند.کشیدگی رباط هم زمانی رخ می دهد که مفصل بر اثر پارگی رباط و یا کشیدگی بیش از حد تحت فشار زیادی قرار گیرد. عمده علت آسیب به رباط های بدن کشیدگی و یا فرود آمدن به شیوه ای عجیب و غیر معمول روی مفصل های بدن است.
بیش ترین مفاصلی از بدن که دچار کشیدگی می شوند، مفصل مچ پا و زانو هستند. این مفاصل وزن زیاد بدن را تحمل نموده و تحت فشار زیادی در انواع ورزش ها هستند.
سه درجه آسیب رباطی شامل:
درجه I - پارگی رباط خفیف
درجه II - پارگی رباط میانه
درجه III - پارگی رباط کامل
علائم پارگی رباط کدامند؟
آسیب رباطی معمولاً به علت تروما رخ می دهد که فشار زیادی را بالاتر از توان رباط به آن وارد می نماید.* مسائل ناشی از ضربات شدید
* درد ناگهانی و تورم شدید
* عدم ثبات مفصل
* ناتوانی در راه رفتن، دویدن و تحمل وزن بدن
آیا رباط آسیب دیده به علت پارگی بهبود پیدا می نماید؟
بله، رباط ها یک منبع تامین خون دارند و در بسیاری از موارد بهبود پیدا می نمایند. برای اینکه بهبودی به صورت طبیعی رخ دهد، شما باید از بیش از حد کشیده شدن و در هم پاشیدگی رباط جلوگیری نموده و به این طریق از رباط آسیب دیده محافظت کنید. در غیر این صورت ناحیه مصدوم آسیب پذیر به جای مانده و آماده جراحت تازه تر خواهد شد. برای محافظت از رباط، از وسایل خاصی مانند بریس و یا روش های مخصوصی مانند بستن و یا کاهش وزن وارده به آن استفاده می شود. دوره طبیعی ارتوپدی برای بهبودی رباط دست کم یک دوره 6 ماهه است.بسیار مهم است که زمانی که فرد دوباره فعالیت های ورزشی را از سر می گیرد، به آهستگی دامنه حرکتی خود را افزایش دهد تا مفصل بیش از حد تحت فشار قرار نگیرد و یا به یکباره به مقدار زیادی حرکت نکند. در این زمان ضروری است که توان و قدرت عضلات هم بیش تر شود تا فرد بتواند توان حرکتی خود را باز یابد.
در مدت زمانی که رباط آسیب دیده در حال بهبود است، فیزیوتراپیست برترین شخص برای دادن اطلاعات لازم در این زمینه و دادن تمرینات ورزشی مناسب با شرایط فرد است.
مدت زمان بهبود رباط آسیب دیده چه قدر است؟
درمان آسیب رباط بسته به مکان و شدت فرق دارد.کشیدگی درجه یک، معمولاً طرف چند هفته بهبود پیدا می نماید. ماکزیمم توان کشیدگی رباط بعد از 6 هفته و بعد از بالغ شدن بافت کلاژن فیبرها به دست می آید. استراحت دادن منطقه دردناک، گذاشتن یخ روی آن ناحیه و برخی از داروهای ضد التهابی برای درمان آسیب رباطی بسیار مفید هستند.در فیزیوتراپی برای یاری به سرعت بخشیدن به فرایند درمان، از ماساژ، تمرینات ورزشی و ابزارهای الکترونیکی استفاده می شود.
کشیدگی درجه 2، ویژه تر بوده و فرد را بیش تر از نظر دامنه حرکتی محدود می نماید .
در این مصدومیت ها طی مراحل اولیه بهبودی فرد باید اقدامات محافظتی شدیدی را انجام دهد. بسته به نوع آسیب رباطی، این اقدامات شامل استفاده از بریس های تحمل نماینده وزن است. این کارها به کاهش درد یاری نموده و اجازه نمی دهند که رباط در حال بهبودی بیش از حد کشیده شود. در این جهت فیزیوتراپیست و یا جراح شما را هدایت خواهد نمود.
بعد از یک کشیدگی درجه 2 فرد کم کم و بعد تر اینکه مفصل کمی به ثبات رسید، می تواند دوباره آغاز به فعالیت کند . در این زمان عضلات از توان و کنترل به نسبت خوبی برخوردار خواهند بود. این فرایند معمولا بسته به نوع اسیب، بین 6 تا 12 هفته ادامه خواهد داشت. در این مدت بیمار باید اقدامات درمانی لازم را تنها با مشورت با فیزیوتراپیست و جراح انجام دهد.
فیزیوتراپی در صورت کشیدگی رباط درجه 2 بسیار اهمیت دارد. چرا که اقدامات صورت گرفته در این راه یاری می نماید تا رباط و عضلات توان پیشین خود را باز یافته و از بروز دوباره مسائل در آینده جلوگیری شود.
کشیدگی درجه 3 بسیار جدی تر بوده و در صورت بروز آن برای انجام اقدامات اصلاحی اولیه باید با پزشک جراح ارتوپد مشورت کرد. اگر جراحی انجام شود، جراح و فیزیوتراپیست بلافاصله اقدامات توانبخشی را انجام خواهند داد. اگر آسیب رباطی هم به گونه ای باشد که احتیاجی به جراحی وجود نداشته باشد، باید اقداماتی انجام داد که از وارد آمدن فشار زیاد به رباط جلوگیری شود. هدف درمان این است که رباط در کم ترین زمان ممکن و تحت استرس بسیار کم بهبود پیدا کند تا فرد بتواند هر چه سریع تر به زندگی طبیعی خود باز شود. فرد زمانی برترین نتیجه را از فرایند درمان خود دریافت خواهد نمود که زیر نظر یک فیزیوتراپ ماهر باشد .
بسته به نوع آسیب رباطی، ممکن است بین 3 تا 4 ماه و یا حتی تا 12 ماه فرد قادر نباشد که به توان صد در صدی حرکت خود بازشود. اگر آسیب بسیار شدیدتر باشد این فرایند ممکن است بیش از این هم طول بکشد. در خصوص تمام آسیب های درجه 3 حتما با پزشک جراح و یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. برای دیگر انواع کشیدگی رباط هم با پزشک عمومی خود مشورت نموده و از او یاری بخواهید.
تزریق پلاسمای غنی شده با پلاکت (PRP)
پلاسمای غنی شده با پلاکت (PRP) در حقیقت پلاسمای به دست آمده از بدن خود بیمار است که با پلاکت ها غنی می شود. این نوع پلاسما دارای تعداد زیادی از فاکتورهای رشد مورد احتیاج برای مفصل است که می تواند فرآیند ترمیم مفصل را تسریع نماید.هنگامی که پلاسمای غنی شده با پلاکت به مفصل تزریق می شود، می تواند به فرآیند طبیعی ترمیم ساختارهای آسیب دیده یاری نماید. هدف از تزریق پلاسما نه تنها کاهش علائم بیماری است، بلکه علاوه بر این درمان واقعی مشکل در این فرآیند مورد توجه قرار می گیرد. در برخی موارد، تزریق پلاسمای غنی شده با پلاکت می تواند احتیاج به انجام عمل جراحی یا حتی مصرف دارو را از بین ببرد.
از تزریق پلاسمای غنی شده با پلاکت برای ترمیم پارگی تاندون زانو، رباط ها، غضروف ها،و نیز استخوان های آسیب دیده در محل مفصل زانو و نیز درمان آرتروز استفاده می شود.برای انجام این کار، یک مقدار تعیین از خون بیمار گرفته شده و سپس در دستگاه های سانتریفیوژ با سرعت زیاد چرخش داده می شود. به این ترتیب پلاکت های خون جدا می شود. در ادامه پلاکت جدا شده به نواحی اطراف یا نزدیک مفصل آسیب دیده تزریق می شود.پلاسمای غنی شده با پلاکت در این مرحله سه تا پنج برابر حالت عادی دارای فاکتورهای رشد است و این پلاسما می تواند به بهبود آسیب دیدگی یاری موثر نماید. پزشک ممکن است از یک یا چند تزریق با توجه به نوع آسیب وارد شده و نیز واکنش اولیه بیمار به این روش درمانی برای بهبود شرایط آسیب دیدگی استفاده کند. علاوه بر این، پزشک ممکن است از امواج مافوق صوت و عکس برداری رادیولوژی به منظور مکان یابی دقیق محل تزریق ها استفاده کند.با توجه به اینکه پلاسمای غنی شده با پلاکت از خون خود فرد بیمار گرفته می شود،این روش درمانی کاملاً بی خطر است و ریسک مشاهده واکنش به آن صفر می باشد.
آماده شدن برای دیدار با پزشک
بعد از اینکه فرد با پزشک عمومی مشورت کرد، پزشک فرد را به پزشک متخصص طب ورزشی یا جراح ارتوپد ارجاع خواهد داد.بیمار چه کاری باید انجام دهد؟
بیمار باید لیستی از موارد زیر تهیه کند- توصیف دقیق و با جزئیات علائم و نشانه ها
- طلاعاتی در خصوص مسائل و بیماری هایی که خود بیمار، والدین و یا خواهر و برادر او به آن مبتلا بوده اند.
- داروها و مکمل های غذایی مصرفی
- سوالاتی که قصد پرسیدن آن ها را دارد
از پزشک چه انتظاری باید داشت؟
پزشک برخی از سوالات زیر را مطرح خواهد نمود:- در زمان بروز آسیب مشغول چه کاری بودید؟
- آیا صدای ترکیدن و یا له شدن شنیدید؟
- چه زمانی اتفاق افتاده است؟
- تا به امروز چه درمان های خانگی انجام داده اید؟
- آیا پیش تر این بخش از بدن شما آسیب دیده است؟
- قبل از این این بخش از بدن چگونه آسیب دیده است؟
منبع: سایت دکتردکتر
سایت پروفسور فروغ
سایت دکتریزدانی
منبع: راسخون